Οι παγίδες που κρύβει το φορολογικό «διαζύγιο» των συζύγων

Οι φορολογικές δηλώσεις θα αυξηθούν, το ίδιο και τα εκκαθαριστικά σημειώματα της εφορίας. Θα αυξηθεί επίσης ο αριθμός των φορολογουμένων που θα πέσουν «θύματα» των τεκμηρίων όπως επίσης και αυτοί που θα δυσκολευτούν να καλύψουν το απαιτούμενο πλαφόν των πληρωμών με πιστωτική ή χρεωστική κάρτα. Θα αυξηθούν επίσης οι δικαιούχοι επιστροφών φόρου όπως και αυτοί που θα παραλάβουν χρεωστικό εκκαθαριστικό.

Είναι οι βασικές επιπτώσεις που θα επιφέρει η ενεργοποίηση της διάταξης για την υποβολή ξεχωριστών φορολογικών δηλώσεων από τους παντρεμένους ή τα μέλη συμφώνου συμβίωσης. Ο προαιρετικός χαρακτήρας του μέτρου, αναμένεται να περιορίσει αισθητά τον αριθμό των φορολογουμένων που θα καταφύγουν τελικώς στην ενεργοποίηση του συγκεκριμένου δικαιώματος το οποίο είναι το φυσικό επακόλουθο της έκδοσης σχετικής απόφασης του ΣτΕ.

Εκτός του ότι οι περισσότεροι παντρεμένοι δεν αναμένεται να μπουν στη διαδικασία να «χωρίσουν» φορολογικά, αργά ή γρήγορα θα συνειδητοποιήσουν ότι υπάρχουν και παγίδες.

Το αίτημα, θα υποβάλλεται μόνο από τον παντρεμένο που θέλει να κάνει ξεχωριστή δήλωση κάτι που σημαίνει ότι αν κάποιος παντρεμένος δεν ενδιαφερθεί να επιφέρει κάποια αλλαγή στη δήλωσή του, αυτή δεν θα υπάρξει και το ηλεκτρονικό έντυπο της επόμενης χρονιάς θα είναι και πάλι «κοινό». Για να γίνει ξεχωριστή δήλωση το 2019, θα πρέπει να υποβληθεί σχετικό αίτημα στο μητρώο της εφορίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου.

Από την στιγμή που θα γίνει ξεχωριστή δήλωση, θα ισχύσουν τα εξής:

1.      Για την καταπολέμηση των τεκμηρίων αλλά και για συγκέντρωση των απαιτούμενων ηλεκτρονικών αποδείξεων προκειμένου να μην επιβάλλονται πρόσθετοι φόροι και πρόστιμα, δεν θα αθροίζεται το εισόδημα των δύο συζύγων. Ο κάθε σύζυγος θα αντιμετωπίζει και τεκμήρια και ηλεκτρονικές δαπάνες με το δικό του ατομικό εισόδημα και αν αυτό δεν επαρκεί θα υφίσταται τις συνέπειες που προβλέπει ο νόμος.

2.      Άθροιση του εισοδήματος των δύο συζύγων σε περίπτωση ξεχωριστών δηλώσεων, θα γίνεται μόνο για να κρίνεται αν πληρούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης των  διαφόρων επιδομάτων. Και αυτό διότι οι παντρεμένοι θα εξακολουθήσουν να αντιμετωπίζονται ως ενιαία οικονομική μονάδα (στην οποία μάλιστα θα περιλαμβάνονται και τα παιδιά αλλά και οι φιλοξενούμενοι) ανεξάρτητα από το πώς θα υποβάλλονται οι φορολογικές δηλώσεις.

3.      Το εισόδημα των ανήλικων παιδιών, θα προστίθεται σε αυτό του ενός γονιού. Θα επιλέγεται αυτός που εμφανίζει το μεγαλύτερο εισόδημα. Αν υπάρχουν ίσα ποσά, θα προτιμάται ο πατέρας.

Με αυτά τα δεδομένα, οι παντρεμένοι θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί σχετικά με το αν θα ασκήσουν το δικαίωμα που θα τους δοθεί ή όχι. Τα πλεονεκτήματα που υπάρχουν (έκδοση ξεχωριστού εκκαθαριστικού, ξεχωριστές δόσεις πληρωμής του φόρου και αποφυγή του κινδύνου να μπλοκάρεται τραπεζικός λογαριασμός του συζύγου για οφειλές της συζύγου ή το ανάποδο) θα πρέπει να συγκριθούν με τα μειονεκτήματα που είναι ο κίνδυνος πληρωμής πρόσθετου φόρου λόγω των τεκμηρίων.

Σε κάθε περίπτωση, το νέο πλαίσιο θα λειτουργεί ως εξής:

1.      Ο παντρεμένος που θα καταθέσει σχετικό ηλεκτρονικό αίτημα, θα μπορεί να υποβάλλει χωριστά την ηλεκτρονική δήλωση φόρου εισοδήματος χωρίς σε αυτήν να συμπεριλαμβάνονται και τα εισοδήματα της συζύγου.

2.      Ο κάθε σύζυγος θα παραλαμβάνει ξεχωριστό εκκαθαριστικό σημείωμα και δεν θα εκδίδεται ένα κοινό με το ποσό να βεβαιώνεται στο όνομα του υπόχρεου (δηλαδή του συζύγου) ανεξάρτητα από το αν αυτός δικαιούται επιστροφή φόρου και η σύζυγος οφείλει να πληρώσει

3.      Το αποτέλεσμα της εκκαθάρισης θα προσδιορίζεται ξεχωριστά για τον κάθε σύζυγο χωρίς να γίνεται άθροιση των δύο ποσών ή συμψηφισμός.

4.      Οι δόσεις πληρωμής του φόρου θα προσδιορίζονται ξεχωριστά για κάθε σύζυγο προκειμένου ο καθένας να πληρώνει (ή να χρωστάει) τα δικά του.

Το 2019, αναμένεται να υποβληθεί αισθητά μεγαλύτερος αριθμός φορολογικών δηλώσεων συγκριτικά με το 2018. Κατά κανόνα, οι δηλώσεις είναι περίπου 6,3 εκατομμύρια αλλά οι κοινές είναι 2,5 εκατομμύρια. Για κάθε παντρεμένο που θα ασκεί το δικαίωμα στην ξεχωριστή δήλωση, θα αυξάνεται και ο συνολικός αριθμός των δηλώσεων κατά μια.

Μεγάλη μεταβολή θα υπάρξει και στον αριθμό των πιστωτικών και χρεωστικών εκκαθαριστικών καθώς πλέον δεν θα γίνεται πρόσθεση της επιστροφής φόρου του ενός συζύγου με το χρεωστικό υπόλοιπο του άλλου συζύγου.

Πιθανή επίσης, είναι και η αύξηση του αριθμού των φορολογουμένων που θα πέσουν «θύματα» των τεκμηρίων διαβίωσης καθώς είναι χιλιάδες τα ζευγάρια που αλληλοκαλύπτονται με τα εισοδήματα του ενός ή του άλλου συζύγου προκειμένου να δικαιολογείται η κατοχή περιουσιακών στοιχείων.