Φωτεινές μορφές της Πιερίας: ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ (ΟΛΥΜΠΙΟΣ)

Η Σκοτίνα δεν είναι μόνο ο εξώστης του νοτιοανατολικού επιβλητικού μυθικού Ολύμπου με τις πλούσιες φυσικές ομορφιές. Είναι και οι άνθρωποί της. Δραστήριοι, έξυπνοι και οξυδερκείς, ανέδειξαν αρκετές προσωπικότητες, εμπνευσμένους δασκάλους, κληρικούς και προοδευτικούς ανθρώπους, που τίμησαν την ιδιαίτερη πατρίδα τους σε διάφορους τομείς, οι οποίοι με την πνευματική δραστηριότητά τους ευεργέτησαν την Ελλάδα και εκόσμησαν το Εθνικό πανεπιστήμιο και άλλες ανώτερες σχολές της ελεύθερης Ελλάδας και της σπαρασσόμενης Μακεδονίας.

Ανάμεσα στους πρωτοστάτες αυτούς, ξεχωρίζει για τη γονιμότατη εκπαίδευση και συγγραφική του δράση και κατέχει περίοπτη θέση ο ευσεβής, συνετός και πεφωτισμένος καθηγητής πανεπιστημίου και λόγιος Δημήτριος Ιωαννίδης Ολύμπιος. Με δυσκολία αναζητήθηκαν και εξακριβώθηκαν τα λιγοστά στοιχεία της ζωής και του έργου του Δημητρίου. Ευχής έργο θα ήταν αν κάποτε συμπληρωνόταν με νέα λεπτομερειακά στοιχεία. Γεννήθηκε στη Σκοτίνα Ολύμπου στα τέλη της πέμπτης δεκαετίας του 19ο αιώνα,(1846 ή 1848). Σ΄επιστολή του ιδίου προς τον καθηγητή και πρόεδρο του Μακεδονικού Συλλόγου ΄΄Ο Μέγας Αλέξανδρος ΄΄ κ. Χαρίση Πούλιο το 1908, αναφέρει: 1…Θα ενδιατρίψω εις το κάτω μέρος, εις την ΄΄καλλιστευομένην Πιερίαν΄΄, εις την ΄΄σεμνήν κλιτύν του Ολύμπου΄΄, εις την πατρίδα των Πιερίδων Μουσών, εν ή και εγώ εγεννήθην και εν τοίς δρυμοίς και παρά τας κρήνας και τους βράχους αυτής έλαβον την φυσικήν ανατροφήν, ουδέν ειδώς τότε ούτε περί του ονόματος ούτε περί της σπουδαιότητος της μικράς χώρας εν τη αρχαία Ελλάδι. Η πατρίς μου Σ κ ο τ ί ν α, κειμένη πολύ υψηλά επί της κλιτύος του κάτω Ολύμπου και κατά το κάτω πέρας του απέραντου και πυκνοτάτου εν τη αρχαιότητι, νυν δε λιαν ηραιωμένου δρυμού πευκών και ελάτων, ον οι αρχαίοι εκάλουν Καλλιπέυκην παρέχει ορίζοντα ευρύτατον και μεγαλοπρεπέστατον, εν τω μέσω του οποίου εξαπλούται όλος ο Θερμαϊκός κόλπος… και ποθώ τους τόπους εκείνους σφοδρότερον της διψώσης ελάφου της επιπόθουσης τα πηγάς των υδάτων, και μεγάλην συμφοράν λογίζουμε ότι αδυνατώ να πορευθώ εκείσε…’’

Αρχικά αφαίρεσε από το πατρικό του επώνυμο Καραγιαννίδης ( το Καρά-πρώτο συνθετικό αρκετών συνηθισμένων λέξεων και επωνύμων <τουρκ. Kara= 1. Μαύρος, 2.(μεταφορικά) ‘’μαύρος’’ κακόμοιρος, ο δόλιος, ο δύστυχος,

όπως στα επώνυμα Καραγιάννης ( ο δύστοιχος ο Γιάννης), χρησιμοποιώντας το Ιωαννίδης. Αργότερα απέβαλε το πατρωνύμιό του και μετανομάστηκε Ολύμπιος (=θείος, ουράνιος,υπερκόσμιος), από τον τόπο καταγωγής του, ακολουθώντας την συνήθεια της εποχής και ακούστηκε με την αίγλη της πατρίδας του. Άλλωστε η πολυωνυμία και η επωνυμική παραλλαγή στην παραμεθόρια περιοχή μας από το 1881 έως το 1912, αποτελούσαν την ασφαλέστερη παραπλάνηση των οθωμανικών φυλάκων της συνοριακής γραμμής. Με τούτο το φιλολογικό ψευδώνυμο υπογράφει στο εξής τα κείμενά του και μάλιστα με τα σρχικά Δ.Ι.Ο.

Πήρε της πρώτες μαθησιακές εικόνες των γραμμάτων ο Δημήτριος στο σχολείο της γενέτειράς του, Σ κ ο τ ί ν α , συστημένο το 1856 από το συμπατριώτη μας φιλόμουσο μητροπολίτη Μυτιλήνης, Θεσσαλονίκης και μετέπειτα Πατριάρχη Αλεξανδρείας Καλλίνικο. Υπήρξε εκ των πρώτων μαθητευσάντων.

Σ άλλη επιστολή του 1913 πάλι προς τον κ. Χαρίση Πούλιο αντιπρόεδρον τώρα του Παμμακεδονικού Συλλόγου μεταξύ των άλλων σημειώνει: ΄΄…Εν τω οίκω του πατρός μου δύο μόνο βιβλία αποτέλουν την βιβλιοθήκην ημών, ο Αλέξανδρος και το τετραβάγγελον, η καινή Διαθήκην τη εκδόσει της βιβλικής εταιρείας του Λονδίνου. Παιδίον του σχολείου εγώ τότε μικρόν, επειδή τα αναγνωστικά βιβλία του καιρού εκείνου, ήτοι οκτώηχος, ψαλτήριον κ.τ.λ. ακατάληπτα όντα ουδέν παρείχον προς πλήρωσιν της φυσικής παντί ανθρώπω ορέξεως του ειδέναι,έλαμβανον ανά χείρας τον Αλέξανδρον, την γνωστήν και μέχρι σήμερον ως ανάγνωσμα των απλουστέρων χρησιμεύσαν φυλλάδα, και ενετρύφων κυριολεκτικώς εις τα θαυμαστά κατορθώματα του ηρώς μου τιούτον πρόωρον και τραγικόν τέλος έλαβε. Τι θα έκαμνεν άρα γε ακόμη, εάν δεν τον εφαρμάκωνον;…’’

Η ζωή του Δημητρίου είναι συναυφασμένη με τον Καλλίνικο. Στις 14 (Π.Η.01) Σεπτεμβρίου ημέρα Πέμπτη αναχώρησας ο Καλλίνικος, μετά από δεκαπενθήμερη επίσκεψη, εκ της Ιεράς Μονής Ολυμπιωτίσσης στην οποία εκ νεαράς ηλικίας εμόνασε, κατευθύνθη στην αγαπητή του γενέτειρα Σκοτίνα για να επισκευθεί τους συγγενείς του. Η επίσκεψη πέραν της επιθυμίας του να ιδεί την γενέτειρά του και την μονήν της μετανοίας του, αποσκοπούσε ίσως και στην εξέταση των κρατουσών βιοτικών και κλιματολογικών συνθηκών, προκειμένου να αποσυρθεί εκεί και να ησυχάσει για τον υπόλοιπον χρόνο της ζωής του.

Σύμφωνα με την επικρατούσα τοπική παράδοση, με την αναχώρηση από την Σκοτίνα πήρε υπό την προστασία του μερικά παιδιά ευδεεστέρων συμπατριωτών του, για να λάβουν επιμελέστερη ανατροφή και παίδευση, πιθανότατα στην Κωνσταντινούπολη, όπως θα δούμε παρακάτω σε συστατήριο γράμμα του Αγχιάλου Βασιλείου στον Καλλίνικο, ο οποίος μετά διετία περίπου το 1863 είχε επιστρέψει, στην παλαιά προσφιλή επαρχία του, την Μυτιλήνη για να διέλθει ησυχάζων το υπόλοιπον της ζωής του. Με τη συμπλήρωση των σπουδών της Ελληνικής σχολής, με την αγαστή πρωτοβουλία του Καλλίνικου και την εγγύηση αυτού, εστάλη ΄΄στο ιερό της αρετής Θείον Διδασκαλείον ΄΄ στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης να σπουδάσει τα μαθήματα της αληθούς παιδείας το 1869. Μετά τετραετή φοίτηση στη Χάλκη, όπου διεκρίθη για την φιλοπονία, την ευρυμάθειά του και την επίδοσή του, χάρις στον ένθερμό του ζήλο για την μάθηση, κατόρθωσε παρακάμπτοντας ανυπέρβλητα εμπόδια να περατώσει τις σπουδές και απελύθη της σχολής αριστούχος της Φιλοσοφίας δάσκαλος το 1873. Στα βιβλία της σχολής όπου αναγράφονται τα ονόματα των σπουδαστών και η καταγωγή τους, ο βαθμός και ο χρόνος αποφοίτησης, αναφέρεται στο έτος 1873 και με αυξ. Αριθμό 144 από την πεντηκονταετηρίδα από τη σύσταση και ίδρυσή της, ο Διάκονος Δημήτριος Ιωαννίδης, Ολύμπιος, άριστα (βλ.Ε.Α. έτος 19ο Τ.23.1899 σελ..441).

Σε συστατήριο γράμμα του Αγχιάλου Βασιλείου προς τον Πατριάρχην Καλλίνικον διαμένοντα τότε στην Μυτιλήνη, υπέρ του τελειοδιδάκτου μαθητού και υποτρόφου της Αυτού Μακαριότητος Δημητρίου Ιωαννίδου, ΄΄ευδοκιμήσαντος εις τα φιλοσοφικά΄΄ παρακαλεί τον Καλλίνικον να παραδεχθεί την πρότασιν του Πατριάρχου και Ιεράς Συνόδου και ν’ αναλάβει την συμπλήρωσιν της δαπάνης, ήτις απαιτείται διά την ΄΄εις τα τα ανώτερα της αλλοδαπής παιδευτήρια΄΄ αποστολήν του υποτρόφου του, ίνα τελειοποιηθεί ούτος εις τα φιλοσοφικά χρησίμως της σχολή εχούση ανάγκη επιστήμονος καθηγητού της Φιλοσοφίας, άτε πεφυκώς προς το είδος τούτο της σπουδής και παρά πάντα άλλον των συμμαθητών ευδοκιμήσας εις αυτό μετ΄ αξιεοπαίνου επιδόσεως και εν τοις λοιποίς μαθήμασι΄΄ και τονίζει ότι ΄΄ούκ εις μάτην αποβήσεται και η γεννησομένη δαπάνη ως ουδέ η μέχρι τούδε απέβη΄΄. Χάλκη 1873, Σεπτεμβρίου 9.

Με την υποστήριξη της Σχολής, του Καλλινίκου και του αδελφού του Γεωργίου πήγε στη Γερμανία όπου επί μία τετραετία ακολούθησε φιλοσοφικές σπουδές 1874-1878 με υποτροφία. Υπήρξε μαθητής και συνεργάτης διαπρεπών και διασήμων Γερμανών καθηγητών.

Ως ζηλωτής της παιδείας, η σταδιοδρομία του, μετά την ολοκλήρωση των επιτυχών μεταπτυχιακών σπουδών του και την επάνοδόν του στην Ελλάδα η ζωή του είναι άρρηκτα δεμένη με την Αθήνα. Αφ’ ενός ότι εκεί διέμενε ο αδελφός του δημοδιδάσκαλος Καραγιαννίδης (Καρά-Ιωαννίδης) Γεώργιος ο οποίος σύμφωνα με πωλητήριο στις 4 Μαρτίου του 1879 μεταβίβασε την περιουσία του στον γαμπρό του Αντώνιο. Ο Γεώργιος απεβίωσε στην Αθήνα το 1907. Αφ’ ετέρου δε βάσει των σημειώσεν του διδασκάλου Αθ. Βλέτση (1889-1982), όστις το 1878, επί υπουργού παιδείας Δεληγιάννη και γενικού επιθεωρητού δημοσίας εκπαιδεύσεως κ.Πετρίδου, όταν απεφάσισθη η ίδρυση του διδασκαλείου Αθηνών, έλαβε μέρος μετά των παιδαγωγών Οικονόμου, Μωραίτου, Μοσχάκη, Μιχαλοπούλου,Βρατσιάνου,Φωκιανού και άλλων, απάντων λαβόντων ευρυτέρα μόρφωση στη Γερμανία.Διετέλεσε παιδαγωγικός,συγγραφέας Γυμνασιάρχης σύμφωνα με Υπόμνημα Μαργαρίτου Ευαγγελίδου, εκδόσεις ΄΄Μάτι΄΄ σελ. 70, και καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών όπως αναφέρεται στις σημειώσεις του Αθ.Βλέτση.

Ο Δημήτριος Ι.Ολύμπιος έχει κάνει τη μετάφραση, την προσαρμογή, την προσθήκη, την διόρθωση εσφαλμένων παραπομπών και την συμπλήρωση, όπου ήταν αναγκαίο, της πέμπτης Γερμανικής έκδοσης, ΤΟΥ ΟΜΗΡΙΚΟΥ ΛΕΞΙΚΟΥ ΤΟΥ GEOR. AUTENRITH το οποίο προλόγισε και υπέγραψε με τα ψηφία Δ.Ι.Ο. Η έκδοση έγινε το 1890 στην Αθήνα από το τυπογραφείο του Π.Δ. Σακελλαριου.

Το 1892 εκδίδει το εγχειρίδιο Γεωγραφίας εν τύποις κορίνης αποτελούμενο από 480 σελίδες.

Το 1901 μετέφρασε από τα Γερμανικά το βιβλίο η ΗΘΙΚΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ LEOPOLD SCMIDT στην Αθήνα στο τυπογραφείο Π.Δ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ,τόμοι 2.

Πλήν διδακτικών βιβλίων για τη μέση εκπαίδευση και των ξενόγλωσσων μεταφράσεων άφησε πίσω του αναρίθμητα άρθα και μελέτες υπογράφοντας πάντονε με τα’αρχικά του ονοματεπωνύμου του Δ.Ι.Ο.: Μερικά εξ’αυτών συμπεριλαμβάνονται στο Μακεδονικό Ημερολόγιο του Μακεδονικού Συλλόγου ΄΄Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ΄΄ των ετών 1908-1913.

΄΄Η ΠΙΕΡΙΑ΄΄, όπου με μεγάλη ευφράδεια, σαφήνεια και ακριβολογία μας περιγράφει την Πιερία, την ιδιαίτερα του πατρίδα Σκοτίνα, τα Λείβηθρα, την Μονή του Αγίου Διονυσίου και τις κορυφές του Ολύμπου,έτος 1908 σελ.81-93.

΄΄Η εορτή του Αγίου Δημητρίου εν Θεσσαλονίκη΄΄, έτος 1909 σελ.14-16

΄΄Περί του Θείου Μύρου εκ του τάφου του Αγίου Δημητρίου αναβλύζοντος΄΄, έτος 1910 σελ37-39.

΄΄Ο τελευταίος βασιλεύς της Μακεδονίας΄΄, έτος 1910 σελ.255-265.

΄΄Εις τον Μεγαλομάρτυρα Δημήτριον τον Μυροβλήτην τον πολιούχον των Θεσσαλονικέων΄΄,έτος 1911 σελ.19-28.

΄΄Τα θάυματα του Αγίου Δημητρίου΄΄ έτος 1912 σελ.30-41.

΄΄Ο Αγιος Δημήτριος κατά το Α’,Β’,Γ’ και Δ’ Σλαυίκόν πολέμον’’, έτος 1912 σελ.158-164.

΄΄Τη μακαρία μνήμη του Μητροπολίτου Γρεβενών Αιμιλιανού΄΄,έτος 1912 σελ.190-191.

΄΄Επίλογος της ομιλίας Ευσταθίου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης΄΄,έτος 1913 σελ.27-28.

΄΄Επιστολή προς τον κ.Χαρίση Πούλιον αντιπρόεδρον του Παμμακεδονικού Συλλόγου΄΄, έτος 1913 σελ. 98-99.

΄΄Ο Μέγας Αλέξανδρος΄΄, έτος 1913 σελ. 99-109.

Στο Ημερολόγιο της μεγάλης Ελλάδος του έτους 1924 είναι καταχωρημένη εργασία στις σελ.43-48 με τίτλο ΄΄Η Μεγάλη Του Γένους Σχολή΄΄.Με την δέουσα επιφύλαξη, σύμφωνα με τον τρόπο γραφής του, πιστεύω ότι ανήκει στον Δημήτριο Ολύμπιο, παρότι ήταν 76 η 78 χρονών τότε. Άλλωστε το υπογράφει με τ’αρχικά ψηφία Δ.Ο.

Μετά από τούτη τη σύντομη βιογραφική αναφορά και ανασκόπιση του έργου του Δ.Ι.Ολύμπιου, ευελπιστώ, ότι ενάμιση αιώνα περίπου από τη γέννησή του, θα βρεθούν άλλοι, κατάλληλοι μελετητές αυτού του απαράμιλλου διανοητή και μεγάλου επιστήμονος καθηγητή της φιλοσοφίας, οι οποίοι θα ερευνήσουν σε βάθος και θα αναδείξουν με πληρότητα το πνευματικό και ηθικό του μέγεθος.


Σκοτίνα 09-03-2006

ΑΠΟΣΤ. ΘΕΟΧ. ΓΑΝΩΤΗΣ


Πηγή: Facebook