Βρετανία: Το παράδειγμα της πιο αποτυχημένης ιδιωτικοποίησης των σιδηροδρόμων

O Πολ, ο Μικ και η παρέα τους εργάζονταν για χρόνια στη συντήρηση των βρετανικών σιδηροδρόμων, μέχρι το 1995, όταν μια ιδιωτικοποίηση άλλαξε τις συνθήκες εργασίας τους.

Εργάτες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα πόστα τους παίρνοντας μικρές αποζημιώσεις, άλλοι παραμένουν στην εργασία τους με όλο και λιγότερους κανόνες ασφαλείας, το σωματείο τους χάνει τη δύναμή του και τους παλιούς έμπειρους εργάτες αντικαθιστούν άλλοι, ανειδίκευτοι.

Το παραπάνω θα μπορούσε να είναι μια εικόνα του ελληνικού δικτύου σιδηροδρόμων στα χρόνια των μνημονίων αλλά και σε αυτά που ακολούθησαν με την αστείρευτη αγάπη που δείχνει με κάθε ευκαιρία η κυβέρνηση Μητσοτάκη στην ιδιωτική πρωτοβουλία.

Αλλά δεν είναι.

Πρόκειται για το σενάριο της ταινίας του Βρετανού σκηνοθέτη Κεν Λόουτς, «Τhe Navigators».

Η Βρετανία αποτελεί το πιο κραυγαλέο παράδειγμα αποτυχημένης ιδιωτικοποίησης σιδηροδρομικού δικτύου και τα αποτέλεσματα που μια τέτοια μπορεί να φέρει.

Για την ιστορία οι βρετανικοί σιδηρόδρομοι στην εικοσαετία 1927-1947 κυριαρχούσαν τέσσερις μεγάλες ιδιωτικές σιδηροδρομικές εταιρίες, μέχρι το 1948 που εθνικοποιήθηκαν λόγω του μεγάλου μεταπολεμικού κύματος επανεθνικοποίησεων.

Το 1976 και ενώ στην κυβέρνηση βρίσκοταν το Εργατικό Κόμμα, ανοίγει και πάλι η συζήτηση για ιδιωτικοποίοηση προκειμένου να καταφέρει η χώρα να πάρει δάνει ύψους 3,9 δισ. δολαρίων από το ΔΝΤ.

Ούτε η Θάτσερ...

Οι λαϊκές αντιδράσεις τις ανέστειλαν. Και μετά ήρθε η Θάτσερ. Ωστόσο, ούτε η «Σιδηρά Κυρία» του Συντηρητικού Κόμματος που προχώρησε σε μπαράζ μεταρρυθμίσεων, δεν άγγιξε τους σιδηροδρόμους, χαρακτηριζόντας τον «εξαιρετικά δύσκολο στόχο».

Τελικά, οι βρετανικοί σιδηρόδρομοι πέρασαν σε ιδιώτες ανάμεσα στο 1994 με 1997 «σπάζοντας» μάλιστα σε πολλά κομμάτια, τα οποία διαμοιράστηκαν σε διάφορες εταιρείες.

Τα αποτελέσματα της ιδιωτικοποίησης αυτής, φάνηκαν άμεσα. Οι τιμές των εισιτηρίων εκτοξεύθηκαν και έγιναν τα ακριβότερα στον πλανήτη, δρομολόγια περικόπηκαν και τα κενά ασφαλείας αυξήθηκαν.

Τα μοιραία δυστυχήματα

Το αποτέλεσμα ήτνα να σημειωθούν τρία σοβαρά δυστυχήματα τα οποία οδήγησαν σε μερική επαναξιολόγηση της ιδιωτικοποίησης.

Το πρώτο δυστύχημα έγινε στις 19 Σεπτεμβρίου 1997, στο Δυτικό Λονδίνο όταν ένα επιβατικό τρένο υψηλής ταχύτητας συγκρούστηκε με ένα εμπορικό, επειδή δεν είχε επιβραδύνει σε προειδοποιητικά σήματα και δεν είχε ενημερώσει ότι δεν λειτουργούσε το σύστημα αυτόματης προειδοποίησης. Απολογισμός: 7 νεκροί και 139 τραυματίες.

Το δεύτερο δυστύχημα έγινε πάλι στο Λονδίνο, στο Λάντμπροκ Γκρόουβ στις 5 Οκτωβρίου 1999. Δύο επιβατικά τρένα συγκρούστηκαν με τον τραγικό απολογισμό να φτάνει τους 31 νεκρούς και τους 417 τραυματίες. Αιτία, η έλλειψη ενός συστήματος αυτόματης προστασίας.

Το τρίτο δυστύχημα έγινε στις 17 Οκτωβρίου 2000, στο Χάτφιλντ του Χέρτφορντσιρ. Εδώ η αιτία του ατυχήματος ήταν η κακή συντήρηση των γραμμών καθώς ήταν φθαρμένες και με ρωγμές και οδήγησαν σε εκτροχιασμό του τρένου με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 4 άνθρωποι.

Τα παραπάνω δυστυχήματα έβαλαν τους Εργατικούς - που βρισκόταν τότε στην εξουσία - σε σκέψεις να εθνικοποιήσουν μερικώς το σιδηροδρομικό δίκτυο.

Παρότι δεν ακυρώθηκε πλήρως η ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρόμων – τα τρένα παραμένουν ιδιωτικά έως και σήμερα - οι υποδομές επανήλθαν στον έλεγχο του κράτους και την κρατική εταιρεία Network Rail.

Πάντως, στη Βρετανία, ένα μεγάλο μέρος του κοινού εξακολουθεί να είναι υπέρ της πλήρους εθνικοποίησης των σιδηροδρόμων, όπως τουλάχιστον αποτυπώνεται στις έρευνες της κοινής γνώμης ενλω οι σιδηροδρομικοί προχωρούν συχνά σε απεργίες.

«Πολλές ανοησίες έχουν ακουστεί για την ιδιωτικοποίηση των Βρετανικών Σιδηροδρόμων… Η ιδιωτικοποίηση δεν είναι ιδεολογία, αλλά απλή κοινή λογική και εθνικό συμφέρον. Είναι κοινή λογική ότι ο ιδιωτικός τομέας θα λειτουργήσει τους σιδηροδρόμους πιο αποτελεσματικά και είναι προς το εθνικό μας συμφέρον να το πράξουν».

Είναι τα λόγια του πρωθυπουργού Τζον Μέιτζορ στο βρετανικό Κοινοβούλιο όταν αποφάσισε να προχωρήσει σε ιδιωτικοποίηση του σιδηροδρομικού δικτύου.

Πηγή