Καλύτερα από το… Τσαντ – «Προοδεύσαμε» από την 108η στην 107η θέση στην Ελευθερία του Τύπου

Νέο στραπάτσο της κυβέρνησης σε ό,τι αφορά στην αξιολόγηση για την Ελευθερία του Τύπου, στους σχετικούς δείκτες που παρακολουθούν στην ετήσια έκθεσή τους οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF). Η Ελλάδα ανέβηκε μία θέση από πέρυσι (108η), στην 107^η μεταξύ 180 χωρών, συγκεντρώνοντας ωστόσο χειρότερη βαθμολογία, όπως αναμενόταν.

Συγκεκριμένα φέτος η Ελλάδα συγκέντρωσε 55,2 βαθμούς για το 2023, ενώ πέρσι, είχε συγκεντρώσει 55,52 βαθμούς.

Ο μοναδικός λόγος που η Ελλάδα ανέβηκε μία θέση ήταν επειδή βρέθηκε πιο χαμηλά το Τσαντ.

H Ελλάδα παραμένει για μια ακόμη χρονιά στον πάτο των χωρών τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και των Βαλκανίων. Μάλιστα, η αμέσως επόμενη χώρα των Βαλκανίων που υπάρχει στη λίστα είναι η γειτονική μας Αλβανία που βρίσκεται όμως σε απόσταση 11 θέσεων, στη θέση 96η της παγκόσμιας κατάταξης.

Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα υπογραμμίζουν στην έκθεσή τους ότι η ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα έχει υποστεί σοβαρές οπισθοδρομήσεις μεταξύ 2021 και 2023. Αναφέρονται, δε, συγκεκριμένα στο σκάνδαλο υποκλοπών και στις αποκαλύψεις ότι η ΕΥΠ παρακολουθούσε αρκετούς δημοσιογράφους, στις πρακτικές των αγωγών SLAPPs (αγωγές που κατατίθενται από κάποιο ισχυρό πρόσωπο ή οργανισμό ενάντια σε μη κυβερνητικά πρόσωπα ή οργανισμούς, που εκφράζουν κριτική απέναντί τους), ενώ τονίζουν ότι ακόμη πιο ανησυχητικά, η δολοφονία του βετεράνου ρεπόρτερ Γιώργου Καραϊβάζ το 2021 δεν έχει ποτέ λυθεί.

Αναλυτικά οι κατατάξεις της Ελλάδας στις 180 χώρες που εξετάστηκαν:

Συνολική αξιολόγηση: 107η (από 108η το 2022)

• 134η στον οικονομικό δείκτη
• 130η στον κοινωνικό δείκτη
• 100η στον πολιτικό δείκτη
• 92η στον νομικό δείκτη
• 91η στον δείκτη ασφάλειας

Χαμηλή εμπιστοσύνη των Ελλήνων στα ΜΜΕ

Σύμφωνα με την έκθεση, η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στα μέσα ενημέρωσης είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη εδώ και πολλά χρόνια. Μεγάλοι όμιλοι συνυπάρχουν με εκατοντάδες διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης, γεγονός που συμβάλλει σε μεγάλο κατακερματισμό του τοπίου των μέσων ενημέρωσης. Την ίδια ώρα, η συντριπτική πλειονότητα των μέσων ενημέρωσης ανήκει σε λίγους επιχειρηματίες, οι οποίοι μάλιστα δραστηριοποιούνται και σε άλλους επιχειρηματικούς κλάδους αυστηρά ρυθμιζόμενους από το κράτος. Μερικοί από αυτούς έχουν στενούς δεσμούς με την πολιτική ελίτ της χώρας. Ως αποτέλεσμα, ο Τύπος είναι πολύ πολωμένος.

Η ΕΥΠ ενεπλάκη στην παρακολούθηση δημοσιογράφων

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είναι υπεύθυνος για την επίβλεψη των δημόσιων μέσων ενημέρωσης, θέτοντας σε κίνδυνο τη συντακτική ανεξαρτησία των τελευταίων. Η ρυθμιστική αρχή εκπομπής, Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης (NCRT), που κατηγορείται ότι είναι αργή και αναποτελεσματική, δεν έχει αναθεωρηθεί σημαντικά από την τρέχουσα κυβέρνηση ή την προηγούμενη. Υπό την εποπτεία του πρωθυπουργού, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) ενεπλάκη στην παρακολούθηση δημοσιογράφων, πολλοί από τους οποίους έγιναν στόχος του spyware Predator.

Η νομοθεσία για τις υποκλοπές υπολείπεται των ευρωπαϊκών προτύπων

Παρά τις συνταγματικές εγγυήσεις, η ελευθερία του Τύπου έχει αμφισβητηθεί σε νομοθετικό επίπεδο. Η νέα νομοθεσία που ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο, με στόχο να παρέχει στους πολίτες καλύτερη προστασία από την αυθαίρετη παρακολούθηση, ως απάντηση στο σκάνδαλο υποκλοπών «Predatorgate», υπολείπεται των ευρωπαϊκών προτύπων. Ένα νέο νομοσχέδιο για τα μέσα ενημέρωσης δημιούργησε μια αμφιλεγόμενη επιτροπή δεοντολογίας. Ωστόσο, προηγούμενες τροποποιήσεις στον ποινικό κώδικα που επέτρεπαν έναν δυσανάλογο περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου για αμφίβολους νομικούς λόγους καταργήθηκαν τελικά.

Υπό αμφισβήτηση η μακροπρόθεσμη επιβίωση πολλών μέσων ενημέρωσης

Η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας, σε συνδυασμό με τη μείωση του αναγνωστικού κοινού και των διαφημιστικών προϋπολογισμών, έχει θέσει υπό αμφισβήτηση τη μακροπρόθεσμη επιβίωση πολλών μέσων ενημέρωσης. Ο αντίκτυπος της νέας νομοθεσίας που αποσκοπεί στην αύξηση της διαφάνειας της ιδιοκτησίας και της χρηματοδότησης των μέσων ενημέρωσης μένει να φανεί.

Επιθέσεις στις εγκαταστάσεις των ΜΜΕ

Ακροαριστεροί και ακροδεξιοί ακτιβιστές επιτίθενται τακτικά στις εγκαταστάσεις των μέσων ενημέρωσης που θεωρούν ιδεολογικούς εχθρούς. Επιπλέον, οι γυναίκες δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν συχνά σεξισμό στο χώρο εργασίας.

Η αστυνομία εμποδίζει τη δημοσιογραφική κάλυψη των διαδηλώσεων

Η αστυνομία καταφεύγει τακτικά σε βία και αυθαίρετες απαγορεύσεις για να εμποδίσει τη δημοσιογραφική κάλυψη των διαδηλώσεων και της προσφυγικής κρίσης στα νησιά. Ποινική δίωξη κατέθεσε η αστυνομία σε βάρος διακεκριμένου φωτορεπόρτερ που συνελήφθη την ώρα που κάλυπτε αστυνομική επιχείρηση στην Αθήνα. Ένας άλλος δημοσιογράφος που έπεσε θύμα αδικαιολόγητης αστυνομικής βίας, κέρδισε την υπόθεσή του στο δικαστήριο μόνο μετά από 12 χρόνια. Παρά τις υποσχέσεις για ταχεία έρευνα, οι αρχές δεν έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να επιλύσουν τη δολοφονία του βετεράνου ρεπόρτερ Γιώργου Καραϊβάζ, ο οποίος δολοφονήθηκε έξω από το σπίτι του στην Αθήνα, το φως της ημέρας. Ωστόσο, αναμένονται συγκεκριμένες λύσεις από μια ομάδα εργασίας για την προστασία των δημοσιογράφων.

Η πρώτη δεκάδα των χωρών στην κατάταξη του 2023 έχει ως εξής:

• Νορβηγία
• Ιρλανδία
• Δανία
• Σουηδία
• Φινλανδία
• Ολλανδία
• Λιθουανία
• Εσθονία
• Πορτογαλία
• Ανατολικό Τιμόρ

Οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης κινούνται μέχρι τη θέση 55 όπου βρίσκεται η Κύπρος. Συγκεκριμένα, η Γερμανία βρίσκεται στην 21η θέση, η Γαλλία στην 24η, η Βρετανία στην 26η, το Βέλγιο στην 31η και Βόρεια Μακεδονία στην 38η. Οι ΗΠΑ καταλαμβάνουν φέτος τη θέση 45. Η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν, με την οποία η Ελλάδα έχει συγκριθεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στη θέση 72.

«Κοντινές» στη θέση 107 της Ελλάδας βρίσκονται η Σενεγάλη (104), το Κατάρ (105), η Ταϊλάνδη (106), η Ινδονησία (108), το Τσαντ (109) και το Περού (110).

Σε εξαιρετικά προβληματικές θέσεις βρίσκονται η Ρωσία και η Τουρκία (θέσεις 164 και 165 αντίστοιχα), ενώ την τελευταία τετράδα της φετινής κατάταξης αποτελούν το Ιράν στη θέση 177, το Βιετνάμ στη θέση 178, η Κίνα στη θέση 179 και η Βόρεια Κορέα στη θέση 180.

Πηγή