Νεκρός και ο συνιδρυτής της Βάγκνερ, ο ακροδεξιός Ντμίτρι Ούτκιν - Η «ύποπτη» σιωπή του Πούτιν

Τον θάνατο του επικεφαλής της Βάγκνερ Γεβγκένι Πριγκόζιν επιβεβαίωσε η Ρωσία, λίγες ώρες μετά την πτώση ενός αεροσκάφους στην περιοχή Τβερ βόρεια της Μόσχας.

Αργά το βράδυ της Τετάρτης (23/8) επιβεβαιώθηκε ότι ο Πριγκόζιν είναι νεκρός από πηγή της Wagner αλλά και από τη Ρωσική Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας.

Η Rosaviatsia, η Ρωσική Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας επιβεβαίωσε ότι ο επικεφαλής των Ρώσων μισθοφόρων Evgeny Prigozhin και ο επικεφαλής διοικητής του Wagner Dmitry Utkin επέβαιναν στο αεροσκάφος Embraer που συνετρίβη, όπως μετέδωσε το Reuters.

Άνθρωπος με σκοτεινό και βίαιο παρελθόν, «σκληρό» πρόσωπο και ναζιστικά τατουάζ, ο 53χρονος Ούτκιν ήταν ο άνθρωπος που έδωσε το όνομά του στην οργάνωση του Γεβγκένι Πριγκόζιν.

Το «Wagner» ήταν το ψευδώνυμό του από τον αγαπημένο του μουσικό, μια περίεργη επιλογή για ένα πολεμιστή. Μια ακόμη ειρωνεία: ο Ούτκιν κατάγεται από την πόλη Άσμπεστ στα Ουράλια, μια πόλη με το όνομα του θανατηφόρου, καρκινογόνου αμίαντου.

Φωτογραφίες δείχνουν ότι ο Ούτκιν έχει πολυάριθμα ναζιστικά τατουάζ, όπως μια σβάστικα, ένας ναζιστικός αετός και το έμβλημα των SS.

Στο παρελθόν ήταν αντισυνταγματάρχης της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών GRU και είχε βρεθεί δύο φορές στην Τσετσενία. Μεταπήδησε το 2013, όταν άφησε την υπηρεσία, στις υπηρεσίες ασφάλειας.

Έχει λάβει μάλιστα τέσσερα βραβεία ανδρείας.

«Όπλο» του ήταν ο φόβος και η ωμή βία. Λέγεται ότι στη Χομς της Συρίας, τον Ιούνιο του 2017, έδωσε εντολή να ξυλοκοπήσουν μέχρι θανάτου έναν λιποτάκτη και να βιντεοσκοπήσουν την πράξη. Πιο πρόσφατα στην Ουκρανία βίντεο κατέγραψε μισθοφόρο της Wagner που κατηγορείται ότι λιποτάκτησε, να δολοφονείται με βαριοπούλα.

Ένα ακόμα όνομα που δόθηκε στη δημοσιότητα ως νεκρός, είναι αυτό του Βαλερί Τσεκάλοφ, του επικεφαλής της ασφάλειας του ηγέτη της εταιρείας μισθοφόρων.

Στο αεροσκάφος «επέβαιναν δέκα άνθρωποι, ανάμεσά τους τρία μέλη του πληρώματος. Κατά τις πρώτες πληροφορίες, όλοι οι επιβαίνοντες στο αεροσκάφος είναι νεκροί», ανέφερε νωρίτερα μέσω Telegram το ρωσικό υπουργείο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Καταστάσεων, χωρίς ωστόσο να δοθούν περαιτέρω πληροφορίες για τους υπόλοιπους επιβαίνοντες.

A video shared by Russian online news publication Mash on Telegram on Aug. 23 shows the crash site of Wagner Group's boss Yevgeny Prigozhin’s private plane in Russia's Tver Oblast.

Video: Russian online news publication Mash / Telegram pic.twitter.com/Ju0RckTGDE

— The Kyiv Independent (@KyivIndependent) August 23, 2023

Ο Πούτιν εξαίρει τους στρατιώτες

Ενώ οι επιχειρήσεις συνεχίζονταν, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν εκφώνησε ομιλία με την ευκαιρία της 80ής επετείου από τη μάχη του Κουρσκ, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, πηγαίνοντας σε αυτή την περιφέρεια της νοτιοδυτικής Ρωσίας, που γειτονεύει με την Ουκρανία.

Χωρίς να αναφερθεί στη συντριβή, ο κ. Πούτιν εξήρε την «αφοσίωση» και την «πίστη» των ρώσων στρατιωτικών στην Ουκρανία, που «πολεμούν με θάρρος και αποτελεσματικότητα».

Ο σύμβουλος της ουκρανικής προεδρίας Μιχάιλο Ποντολιάκ δεν έχει καμιά αμφιβολία ότι ο Γεβγκένι Πριγκόζιν εξοντώθηκε από το Κρεμλίνο.

«Η θεαματική εξόντωση του Πριγκόζιν και του διοικητή της Βάγκνερ δυο μήνες μετά την απόπειρα πραξικοπήματος είναι μήνυμα του Πούτιν προς τις ρωσικές ελίτ ενόψει των εκλογών του 2024», ανέφερε μέσω X (του πρώην Twitter), προσθέτοντας πως ο κ. Πούτιν «δεν συγχωρεί κανέναν».

Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν από την πλευρά του είπε πως δεν θα τον «εξέπληττε» ο πιθανός θάνατος του επικεφαλής της Βάγκνερ.

«Ελάχιστα πράγματα γίνονται στη Ρωσία χωρίς να το ξέρει ο Πούτιν», είπε.

Η επικεφαλής της εξόριστης λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τσιχανούφσκαγια έκρινε πως ο Γεβγκένι Πριγκόζιν ήταν «δολοφόνος» που «δεν θα λείψει σε κανέναν».

Εξέφρασε την ελπίδα της μέσω X πως ο θάνατός του θα σημάνει τον τερματισμό «της παρουσίας της Βάγκνερ στη Λευκορωσία», χώρα που συγκαταλέγεται στους κυριότερους συμμάχους της Μόσχας.

Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, που για χρόνια θεωρείτο άνθρωπος του κύκλου του Βλαντίμιρ Πούτιν, μετατράπηκε σε «προδότη» όταν στασίασε τον Ιούνιο εναντίον του επικεφαλής του γενικού επιτελείου Βαλερί Γκεράσιμοφ και του υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σαϊγκού και μαζί με τους άνδρες του πήγε να «καταλάβει» το αρχηγείο του ρωσικού στρατού στον Ροστόφ στον Ντον (νότια), προτού μισθοφόροι του κινηθούν προς τη Μόσχα.

Ο κ. Πούτιν είχε μιλήσει για «προδοσία» και κίνδυνο «εμφυλίου πολέμου» λόγω «υπέρμετρης φιλοδοξίας», χωρίς ποτέ να προφέρει το όνομά του.

Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν τερμάτισε αυτή την ανταρσία, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, πολύ γρήγορα. Ματαιώθηκε την 24η Ιουνίου, δυνάμει συμφωνίας που προέβλεπε τη μετεγκατάστασή του στη Λευκορωσία, ενώ στους μαχητές του προσφέρθηκε η επιλογή να πάνε μαζί του, να ενταχθούν στον ρωσικό στρατό, ή να επανέλθουν στην πολιτική ζωή.

Τι θα απογίνει η Βάγκνερ;

Το ερώτημα που προκύπτει τώρα είναι τι θα γίνει η παραστρατιωτική μισθοφορική ομάδα της Βάγκνερ.

Σε ανάλυσή του o Guardian γράφει πως αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι τωρα είναι ότι η ομάδα Βάγκνερ όπως είχε συσταθεί κάποτε, δεν υπάρχει πια.

Σύμφωνα με πρόσφατες αναφορές, εκατοντάδες μαχητές Βάγκνερ που είχαν εξοριστεί σε βάσεις στη Λευκορωσία είχαν αρχίσει να εγκαταλείπουν τη χώρα, ορισμένοι δυσαρεστημένοι με τα χαμηλότερα επίπεδα αμοιβών σε αυτήν τη χώρα, άλλοι μετακομίζοντας για να εργαστούν στη δυτική Αφρική. Η δύναμη εκεί μειώθηκε σε αριθμούς από πάνω από 5.000 κατά περίπου ένα τέταρτο.

Στην ίδια τη Ρωσία, οι επιχειρήσεις της Βάγκνερ βρίσκονταν σε παύση τους τελευταίους δύο μήνες, καθώς φαινόταν ότι ο Πριγκόζιν και οι σύμμαχοί του έψαχναν για έναν νέο ρόλο στη σκιά της δυσαρέσκειας του Πούτιν.

Και με την ομάδα Βάγκνερ εκτός Ουκρανίας αφού ανέπτυξε τα μαχητικά της στη μάχη για το Μπαχμούτ, ίσως το μεγαλύτερο ερώτημα είναι αν μπορεί να συνεχίσει με οποιαδήποτε βιώσιμη μορφή στα αφρικανικά κράτη όπου δραστηριοποιήθηκε.

Αν και τα ονόματα είχαν αναφερθεί εικαστικά ως πιθανοί αντικαταστάτες του Prigozhin, ο οποίος θα συναντούσε την έγκριση του Κρεμλίνου, αν κάποιος από αυτούς θα είναι σε θέση να τον αντικαταστήσει δεν είναι σίγουρο.

Μεγάλο μέρος της αφρικανικής αυτοκρατορίας της Βάγκνερ, που συνδυάζει επιχειρήσεις παραπληροφόρησης, θολά εμπορικά συμφέροντα και μισθοφορική εργασία, βασίστηκε στις αδίστακτες διασυνδέσεις που είχαν σφυρηλατήσει ο Πριγκόζιν και οι στενοί του συνεργάτες όλα αυτά τα χρόνια. Υπήρχαν προτάσεις, για παράδειγμα, ότι η Βάγκνερ ήρθε να βοηθήσει τη στρατιωτική χούντα στο Μάλι, μια κίνηση που συνέβαλε στην απόφαση της Γαλλίας να τερματίσει μια σχεδόν δεκαετή στρατιωτική επιχείρηση εκεί.

Και ενώ το Κρεμλίνο πρόσφατα φλερτάρει πιο άμεσα τους στρατιωτικούς ηγέτες των χωρών στο ίδιο το Σαχέλ, ο Πριγκόζιν ανέπτυξε επιμελώς προσωπικές σχέσεις με πολέμαρχους, στρατιωτικούς πραξικοπηματίες και διεφθαρμένους πολιτικούς και επιχειρηματίες.

Όπως πρότεινε προληπτικά ο πρώην αντιστρατάρχης αεροπορίας Sean Bell, τώρα στρατιωτικός αναλυτής, στις ειδήσεις του Sky News τον Ιούνιο στον απόηχο της πορείας του Wagner στη Μόσχα, χωρίς τον Prigozhin, η Βάγκνερ δεν είναι πλέον τίποτα.

«Αν η ομάδα Wagner είναι ο Yevgeny Prigozhin, τότε είναι δύσκολο να δούμε πώς θα επιβιώσει. Είναι το τέλος της όπως την γνωρίσαμε».