Ελεύθεροι επαγγελματίες: «Χαμηλές» εισφορές και σύνταξη φτώχειας μεταξύ 454 και 804 ευρώ

Η ελεύθερη επιλογή των ασφαλιστικών κατηγοριών, χωρίς κριτήρια αναλόγως των ετών επαγγελματικής δραστηριοποίησης ή των κερδών της εκμετάλλευσης, έχει οδηγήσει το 90% των ελευθέρων επαγγελματιών να επιλέξουν την κατώτερη ασφαλιστική κλάση. Κατ' αυτόν τον τρόπο, όμως, πληρώνουν και χαμηλές εισφορές υγείας, περίπου 62 ευρώ τον μήνα.

Εξάλλου, τα ποσοστά ανταπόδοσης είναι εξαιρετικά χαμηλά και οποιαδήποτε αποταμίευση-«επένδυση» στον ΕΦΚΑ, δηλαδή επιλογή υψηλότερης ασφαλιστικής κλάσης και καταβολή μεγαλύτερου ποσού ασφαλιστικών εισφορών, δεν αποδίδει ούτε καν το κεφάλαιο (την επιστροφή των εισφορών) πριν περάσουν 16 και 20 έτη συνταξιοδοτικού βίου. Έτσι, οι ελεύθεροι επαγγελματίες επιλέγουν την φθηνότερη λύση, η οποία όμως οδηγεί στη… χειρότερη σύνταξη.

Συγκεκριμένα, οι ελεύθεροι επαγγελματίες στην πρώτη (κατώτερη) ασφαλιστική κλάση καταβάλλουν 248,22 ευρώ ανά μήνα στον ΕΦΚΑ, εκ των οποίων τα 175,83 ευρώ κατευθύνονται για την κύρια σύνταξη. Εισφορές που παραπέμπουν σε μηνιαίο (τεκμαρτό) εισόδημα 879,15 ευρώ τον μήνα (10.549,8 ευρώ τον χρόνο ετήσιου εισοδήματος).

Κοντολογίς, για άλλο ποσό ασφαλίζονται στον ΕΦΚΑ οι ελεύθεροι επαγγελματίες (10.549,8) και για άλλο φορολογούνται στην εφορία σαν ελάχιστο ποσό κέρδος με τα τεκμήρια Χατζηδάκη (14 μεικτά μηνιάτικα ανειδίκευτου εργάτη ή 10.920 ευρώ).

Οι… χαμηλές μηνιαίες εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών, ωστόσο, οι οποίοι καλούνται να «σηκώσουν» τόσο την εργατική όσο και την εργοδοτική συμμετοχή, οδηγούν σε συντάξεις φτώχειας. Ύστερα από 40 χρόνια ασφάλισης, η μεικτή σύνταξη είναι μόλις 865 ευρώ και τελικά καθαρά λαμβάνουν 804 ευρώ τον μήνα (μείον 6% υπέρ υγείας και τον φόρο των 108 ευρώ τον χρόνο που αναλογεί σε αυτό το επίπεδο).

Αν, δε, κάποιος ελεύθερος επαγγελματίας συνταξιοδοτηθεί στο 67ο έτος της ηλικίας με 15ετία, τότε μπορούμε να υπολογίσουμε απολαβές πολύ κάτω του ορίου της απόλυτης φτώχειας. Στην κατώτερη ασφαλιστική κλάση, η σύνταξη περιορίζεται μόλις στα 454 ευρώ καθαρά τον μήνα.

Χαμηλή ανταπόδοση

Πέραν του χαμηλού τζίρου και της οικονομικής στενότητας που αντιμετωπίζουν ορισμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες, είναι και η χαμηλή ανταποδοτικότητα του συστήματος που οδηγεί στη νόμιμη εισφοροαποφυγή (επιλογή χαμηλής ασφαλιστικής κλάσης).

Αν ένας επαγγελματίας επιλέξει για 40 έτη υψηλότερη ασφαλιστική κλάση και καταβάλει, π.χ., συν 100 ευρώ τον μήνα επιπλέον εισφορές σε σημερινές τιμές (δηλαδή 48.000 ευρώ παραπάνω σε 480 μήνες), τελικά η σύνταξη του θα βελτιωθεί μόλις κατά 250 ευρώ τον μήνα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να λαμβάνει την παροχή για 16 έτη προκείμενου να λάβει πίσω το κεφάλαιο που «επένδυσε» στον ΕΦΚΑ. Δηλαδή θα απαιτηθούν 192 μήνες και 16 έτη για την ανάκτηση του κεφαλαίου (ασφαλιστικές εισφορές).

Εάν μεν συνταξιοδοτηθεί στο 62ο έτος, με βάση το προσδόκιμο ζωής, πέραν των 16 ετών της αποπληρωμής του κεφαλαίου (εισφορές), θα έχει 2 έως 4 έτη να απολαύσει τις αποδόσεις του αποταμιευτικού κεφαλαίου (προσδόκιμο ζωής για τους άνδρες το 80ό έτος και για τις γυναίκες το 82ο).

Ιδού, λοιπόν, ποιος είναι ο πραγματικός λόγος που οι ασφαλισμένοι επιλέγουν την κατώτερη ασφαλιστική κλάση, κάτι σαν αναγκαστική ασφαλιστική διεκπεραίωση-φορολογία και έτσι ο ΕΦΚΑ στερείται δισεκατομμυρίων υγιών πόρων: Είναι τα απαράδεκτα χαμηλά ποσοστά αναπλήρωσης, τα οποία δεν επιτρέπουν, σε πολλές περιπτώσεις, την επιστροφή ούτε του καταβληθέντος κεφαλαίου (ασφαλιστικές εισφορές) στους συνταξιούχους.